Maliyetin %50 olduğu yerde %20’den kredi bekleyen ulaşamaz

Ece CEYHUN

Reel bölümün en çok şikayet ettiği ve tahlil istediği bahislerin başında finansman sorunu gelirken Türk bankacılık kesiminin Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, ‘gümbür gümbür bir kredi talebinin’ olmadığını söyledi. Recep Baştuğ, yaşanan sorunun likidite değil maliyet sorunu olduğu tespitini yaptı.

Reel dalın geçtiğimiz 2-2.5 yıllık, mevduatın yüzde 30 ile kredinin ise yüzde 14 faiz ile kullanıldığı devirde sermaye birikimi yarattığına da işaret eden Recep Baştuğ “35 yıldır bu işi yapıyorum bu kadar sağlam şirket bilançoları görmedim” sözünü kullandı. Bankalara yansıyan büyük bir talep olmadığını da belirten Baştuğ şöyle konuştu: “Yüzde 2.5’luk limiti doldurdu ve gümbür gümbür bir talep var diyebileceğimiz bir ortamda yok. Türkiye seçimden evvel olması gerekenin çok altında bir kredi maliyeti ile çalıştı.

Biz seçime kadar mevduatı yüzde 30 ile mal edip yüzde 14 ile kredi verdik. Bu bir transferdi, yapıldı. 2-2.5 yıldır şirket bilançolarında güçlü bir sermaye birikimi yaratıldı. Bu sermaye birikimi bir tek yukarda olmadı. Münasebetiyle 2024’te şirketlerin etkilenmeyeceğini düşünüyorum. İSO 500 datalarına bakıyorsunuz sermaye karlılığı bankacılık hariç çok uygun. Münferit şeyler olabilir fakat genel bir dert beklemiyorum.”

“Mevduatın bize maliyeti yüzde 48”

Baştuğ, gerçek bölüm ile bankacılık bölümünün istikrara 2024’ten itibaren geleceği öngörüsüyle hareket ettiklerini de anlattığı konuşmasında öncelikle “Biz regülasyonun koyduğu sınırlamalarla yaşıyoruz” dedi ve hukuksal tarafta yüzde 2.5 kişisel tarafta ise yüzde 3’lük sona işaret etti.

Şu an da her iki tarafta da istenilen kredi büyümelerinin olmadığının da altını çizen Baştuğ, mevduatın maliyetinin yüzde 40-50’lerde mecburî karşılık dahil başka maliyetlerin eklenmesi ile de 8-9 puanlık bir yük daha çıktığını anlatarak “Bize mevduatın gerçek maliyeti yüzde 48. Yüzde 50 ile verdiğimizde piyasa bu eseri almıyor.

Bankalar birer ‘aracı’. Biz mevduat sahibinden alıp, sanayiciye kredi olarak veriyoruz. Maliyet yüzde 40 iken, onun üzerine yüzde 8-10 zarurî karşılık maliyeti de eklenmişken, yüzde 50 ile krediyi mâl eden bankalardan yüzde 20 ile kredi bekleyenler evet; ulaşamayacaktır” açıklamasını yaptı.

“Arada ince bir çizgi var”

Muhakkak bir periyot Türkiye’de maliyetinin çok altında kredi verildiğini hatırlatan Baştuğ, “Biz de verdik… Biz nasıl verdik? Biz bu kredileri daha kısa vadede verdik. Siz kendi ürettiğiniz mala yüzde 70-80 enflasyonu yaşatacaksınız sonra dönüp krediye erişim zorlaştı diyeceksiniz.

Hayır; krediye erişim zorlaşmadı. Şu anda biz yüzde 2.5’u başa baş dolduruyoruz. Külfet olsa Merkez Bankası’na masraf durumu anlatırız. Ucuz krediye ulaşamamakla, krediye ulaşamamak ortasında ince bir çizgi olduğunu ulaşamayanın ‘ucuz’a ulaşamadığına inanıyorum” dedi.

Reel dalın krediler yüzde 14’ler düzeyindeyken önden yüklemeli finansman kullandığını da hatırlatan Recep Baştuğ, şirketlerin bilançolarının da sağlam olduğunu gördüklerini, tahlil ettiklerini de anlattı. Bundan sonraki süreçte konjonktürün getireceği taban değişikliklerinin nasıl bir gelecek şekillendireceğini bugünden öngörmenin zorluğuna da değinen Baştuğ, “Bir sanayicimiz İSO 500’de en çok artan kalemin ticari borç olduğunu söylemiş. Yanlışsız.

Bu orta periyotta bulamayanlar birbirini finanse etmeye başladı. Bu piyasanın da doğal dengesi” dedi ve ekledi: “2024 eninde sonunda orta yolu bulacağımız bir tarih olacak.” Baştuğ, önümüzdeki periyotta negatif trendler olsa da bu trendlerin ekonomiyi olağana getireceğini de belirtti.

“Kredide büyüme yüzde 42’yi geçmez”

2024’te kredi büyümesine ait kestirimlerinin sorulması üzerine de Baştuğ, regülasyonlara atıfta bulunarak “Yüzde 2.5’luk çok önemli bir kota var. Bunu yürüttüğünüz vakit da yüzde 42. Bu düzeyin üzerine çıkılmaz.

Bu düzeyin üstüne çıkmanın bedeli verdiğiniz kredinin 1.5 katı oranında bono almaktan geçiyor” bilgisini verdi. Baştuğ, büyümelerin gelecek devirde enflasyonun altında kalacağına değinerek “Oluşacak (kredi) talep enflasyonun altında kalacak üzere görünüyor. Bunun üzerinde büyümek istesek de talep yok. Bu yüksek faiz ortamında olmasını da beklemiyoruz” diye konuştu.

“Rakamlar artık konuşmaya başladı”

Bankacılık kesiminin uzun bir periyot negatif marjlarla çalıştığını da vurgulayan Recep Baştuğ, “Seçimden evvel siyaset faizi yüzde 8.5, bono faizi yüzde 10-11, mevduat faizi yüzde 30-31’lerde, kişisel kredi faizi yüzde 30, hukuksal kredilerin faizi yüzde 14’tü. Artık sadeleşmeye yönlendik.

Bugünkü ortamda siyaset faizi yüzde 30 oldu. Kredi faizleri yüzde 40-50 aralığında. Mevduat faizleri yeniden yüzde 40-50 aralığında. 5-10 yıllık bono faizi yüzde 27-28’lere geldi. Ortada korelasyon kuruldu ve sayılar konuşmaya başladı. Bankaların marjları toplanıyor. KKM, TL derken bilançolarda marj sorunu 2023’ün konusu olmaya devam edecek. 2024’te toparlanacak” dedi.

DDKKM’de mevduat sahibi güvendi

KKM’de banka olarak hem TL’den geçişte hem dövizden dönüşümde 15.5 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştıkları bilgisini veren Recep Baştuğ, bu sayının bankacılıktaki en büyük ikinci hacmi olduğunu, TL’den dönüşümde yüzde 50’nin, dövizden dönüşümde ise yüzde 6’lık oranın TL mevduata döndüğünü aktardı. Baştuğ, “Bize nazaran kurda sakin seyir sürdüğü surece bu oranlar bir yılın sonunda yüzde 50’yi bulacak. Mevduat sahibi de sürece güvendi” dedi. Baştuğ ayrıyeten iktisat idaresine ait gelen sorulara da “Bizi çok anlayan bir idare var” yorumunu yaptı.

Enflasyon muhasebesine geçilmeli

BBVA’nın Arjantin ve Türkiye için enflasyon muhasebesi uyguladığını ve geçen yıl 58.5 milyar TL kar eden Garanti Bankası’nın IFRS’e nazaran değerlendirildikten sonra kârının İspanya’da 10 milyar TL olarak değerlendirildiğini anlatan Recep Baştuğ, “Enflasyon muhasebesini 2024’te umutla bekliyoruz. Bu türlü bir muhtaçlık var” diye konuştu. Baştuğ sermaye karlılığındaki düzelmenin de 2027’den evvel olmasını beklemediklerinin de altını çizdi.

Enflasyon en çok bizi yoruyor

Türkiye iktisadında dengelenme ve olağanlaşma sürecinin başladığını Ortodoks siyasetlere kademeli bir geçiş yaşandığını anlatan Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, “Biz bu geçişi müspet görüyoruz. Yerinde adımlar atıldığını görüyoruz. Kademeli geçişte daha yapacağımız çok şey var. Doğal bir süreç var ve bu sürecin başındayız.

Bankacılık olarak aslında enflasyon en çok bizi yoruyor. Bizim sermayemiz para ve paranın korunacağı tek şey var enflasyon. Enflasyon kadar getiri elde etmek. Bankacılığın çok para kazandığı algısı var ancak geçen yılın enflasyonu yüzde 72 iken bankacılığın sermaye getirisi yüzde 50’de kaldı. Bu sene de en düzgün ihtimalle sermaye getirisi yüzde 40’ta kalacak. Bu da bankaların sermaye yitirdiğini gösteriyor” dedi.

Yatırımı ‘teşvik’ canlandırır

Türkiye’nin inanılmaz bir endüstrisi ve kapasitesi olduğuna lakin bugünkü maliyetlerle TL ile borçlanıp yeni yatırım yapacak bir ortam da olmadığına işaret eden Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, “Firmaların tamamında yatırım var. Lakin bu yatırım başlamış, devam eden yatırım. Bu ortamda yatırımı canlandıracak tek şey teşvik görmüş finansman paketleri olacaktır.

Bizlerin kaynakları ve bu maliyetlerle bu devirde yatırımı canlandırma olmaz. Merkez Bankası kaynaklarıyla daha selektif, daha hakikat adreslere yönlendirirsek çok başarılı olacağını düşünüyorum. Yatırım yapmak için çok önemli beklenti içinde olan firma var. Yatırımları da yaparsak ülke kazanacak” açıklamasını da yaptı. Baştuğ, Eximbank ve Merkez Bankası’nın kredi kanallarının açık olduğunu da hatırlattı.

Recep Baştuğ’dan notlar

-Recep Baştuğ, bölümün yurt dışı sendikasyon kredilerine ait sorular üzerine, “Döviz cinsinden kredi talebi de yok. Bölüm en büyük NPL’i de dövizli kredilerden proje kredilerinden yazdı” dedi. Dijitalleşmede ise büyük uzaklıklar aldıklarını aktaran Baştuğ, “Garanti BBVA olarak ayda 140 milyon süreç adedine geldik. Bunun yüzde 2.5’u şubelerde kalanı ATM ve dijitalde yapılıyor. Bizim 24 milyonun üzerinde müşterimiz var. 40’ın üzerinde de yazılım robotumuz var. Kimi hadiselerde 7 milyon soruyu sorup 1 saniyede karar veriyor” biçiminde konuştu.

– Yabancı yatırımcıların durumuna ait ise “Yurtdışının Türkiye’ye bakışı olumluya döndü, fakat daha ileri boyuta geçip yatırıma, nakde yansıması için lokal seçim sonrası mevcut siyasetlerin devam ettiğinin teyidi gerekiyor” dedi.

Kaynak: Dunya.com