“Kur rallisine yetişmek güç tüketici artırıma yansılı “

Mehtap HALICI

Bugün itibariyle 500 binin üzerinde bireye istihdam sağlayan ve 250 zincir mağazanın bulunduğu besin perakende dalında, devamlı artan fiyatlar tartışma konusu olmaya devam ediyor. Yükselen enflasyon perakende dalı ve tüketiciler için de farklı bir sorun olmaya devam ediyor.

Kura bağlı olarak artan market fiyatları, harcama kalemlerinin de yükselmesine yol açıyor. Türkiye’de fiyatların dövize endeksli olduğunu söyleyen İstanbul Ticaret Odası (İTO) Perakende Komitesi Lideri ve Happy Center CEO’su Yavuz Altun, “İthalata dayalı bir ekonomimiz var. Taban fiyat artışı oldu. Kurdaki artışla birlikte güç ve lojistik masrafları ile personellik maliyetlerindeki artışla karşı karşıya kalınıyor.

İşletmeler de kendilerini o artışın önünde pozisyonlandırmak zorunda kalıyor yoksa ayakta duramazlar. Münasebetiyle kur artışına ‘kur rallisi’ diyorum. O ralliye de hiç kimsenin yetişme talihi yok. Girdilerdeki artışları otomatikman vatandaş rafta görüyor. Tüketici raftaki eser fiyatının daima değiştiğini görünce son muhataplara kızıyor” dedi.

“Uygun fiyatta satmak için tedarikli çaışmalıyız”

Enflasyonla uğraş kapsamında perakendeciler olarak sektörel bir çalışma yaptıklarını belirten Altun, verimlilik mevzularında ve değişken masraflarla ilgili bir ekip optimizasyon çalışmaları yaptıklarını söyledi.

Altun, “Ortak lojistik üzere konularımız var, platformların kullanımları ile ilgili alanlarda çalışıyoruz. Geri dönüşüm özelinde ambalajlarla ilgili üreticilerden gelen bir kadro fikirler oldu. Bunlar üzerinde çalışıyoruz” dedi.

Enflasyonist devirde fiyatların daima artığı için tedarikli çalışmak zorunda kalındığına da vurgu yapan Altun, “Yoksa tüketiciye uygun fiyatlı mal satamazsınız. Eseri alıyorsunuz daha rafa çıkmadan bir daha fiyatı değişiyor. Elinde tedarikli eser olmazsa o eseri uygun fiyatta satma talihiniz olmuyor. Enflasyonun çok yüksek arttığı bir yerde tüketiciye uygun fiyatlı eser satabilmeniz için tedarik yapmanız şart” diye konuştu.

Sektör orta eleman külfeti çekiyor

Türkiye’de binlerce kişi iş ararken birçok kesimin orta eleman sorunu yaşadığını ve Türkiye’de çok büyük eleman problemi olduğuna işaret eden Yavuz Altun, İTO’da 81 komitenin olduğunu ve buradaki herkesin eleman badiresi yaşadığını söyledi. Bu durumun tüm dallar özelinde yaşandığını lisana getiren Altun, “Seçimden sonra yabancıların bir kısmı Türkiye’den ayrıldı. Burada bir boşluk oluştu.

Üniversite mezunları da ağır işlerde çalışmak istemiyor. Beşerler masa başı işe kuyruk oluyor fakat bir depoda, fabrikada çalışacak vatandaş bulunmuyor” dedi. Zincir besin perakende kesiminde istihdam kaybı olmadığını, istihdam kaybı olması için dükkanların kapanması gerektiğini vurgulayan Altun, şunları söyledi: “Kapanan dükkan sayısı yok.

Türkiye’de her yıl 10 ve üzeri mahallî zincir kapanır. Bir oyuncu masraf ve öbür bir oyuncu gelir. Bunu tüm Türkiye için söylüyorum. Türkiye’de 150 binin üzerinde noktada küçük esnaf ve 5 market ve üzeri 250 zincir mağaza bulunuyor ve bunların 5 tanesi büyük oyuncu. Böylece zincir besin perakende bölümünde 500 binin üzerinde bireye istihdam sağlanıyor” dedi.

Esnaf takviyesine 5 oyuncu itiraz ediyor

Zincir marketlerin pazar günü kapatılması teklifini yineleyen Yavuz Altun, pazar günü çalışma sistemi yüzünden 20 yıldır ailesiyle bir ortaya gelmemiş çalışanlar olduğuna işaret etti. Altun, “Pazar günü eşlerden biri çalıştığı için bir ortaya gelemiyorlar. Tahminen bundan ötürü boşanmalar yaşanıyor. Bu sebeple de çalışanlar bu işi bir meslek olarak görmüyor” dedi.

Ciroların yüzde 5’i ile 12’sinin monopol eserlerinden geldiğine dikkat çeken Altun, “Cirodaki yüzde 10 üzere bir oranı küçük esnafa yönlendirdiğinizde bu büyük bir takviye olacak ve tahminen şu andaki esnafın üzerine 15-20 bin tane daha yeni oyuncu küçük esnafa katılacak” diye konuştu. Şu anda küçük esnaf özelinde 150 binin üzerinde nokta olduğunu ve bu sistemle birlikte bu sayının 200 binin üzerine çıkacağını belirten Altun, “Yüzde 10’un üzerinde bir sayı bu taraftan o tarafa kayacak.

Bizim daldaki arkadaşlarımızın cirosu aşağı gelecek. Bu kararı almak kolay değil. Yalnızca büyük zincirlerin yani 5 oyuncunun itirazı var bu hususa. Başkaları destekliyor” yorumunu yaptı. Altun, küçük noktalardaki fiyatların biraz yüksek olduğunu fakat hacim bazlı üst çıkıldığında fiyatların aşağı ineceğini belirterek, vakit içerisinde dengeleneceğini tabir etti.

İTO’dan perakende eğitimi

Sektörün gelişmesi için eğitime odaklanan İTO Ticaret Odası Perakende Komitesi tarafından ‘Perakende Akademi’ eğitimlerinin 4 Eylül-3 Aralık 2023 tarihleri ortasında yapılacağını lisana getiren ve tıpkı vakitte İngilizce ve Türkçe olarak Katlamalı Büyüme Stratejisi kitabını yazan Yavuz Altun, eğitimlerin satın alma, mağaza idaresi, bilgi süreç, liderlik işveren eğitimleri olmak üzere 4 ana başlıkta gerçekleşeceğini söyledi. Eğitimlerin, İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde gerçekleşeceğini söz eden Altun, Happy Center, Davet Market, Biçen Market ve Snowy Market üst yöneticilerinin de eğitimlerde bilgi ve deneyimlerini paylaşacağını belirtti.

Yemek çeki komitesi % 10’ları buluyor

İTO Perakende Komite Üyeleri’nden yemek çeklerine ait kurul oranlarıyla ilgili şikayetler aldıklarını anlatan Yavuz Altun, kelamlarına şöyle devam etti: “Devlet kurul oranını yüzde 6 ile kısıtladı. Fakat yemek çeki firmaları yüzde 2 üzere ekstradan peşin ödeme altında bir komite daha alıyor. O da yetmiyor. Paranın yüzde 50 ile 70’ini bloke ediyor.

Onu da ‘başka bir yerden al’ diyor. Yüzde 6 olarak mal etmemiz gereken yemek çeki kurulu böylece yüzde 10’ları buluyor. Evvelden bu oran yüzde 8-9 ortasındaydı 6’ya indi lakin artık dolaylı bir formda yüzde 10’lara çıktı. Bir taraftan bu firmalarla iş ortağıyız. Buna tahlil üzerinde çabayla çalışıyoruz.”

Şikayetlere fiziki ispat istenecek

Markalar ve tüketici ortasında tahlil köprüsü olarak bilinen şikayet siteleri tarafında da kimi çalışmaların olduğuna dikkat çeken Yavuz Altun, “Online prestij idaresi kapsamında çalışıyoruz. Zira alışveriş fişi ve dokümanı olmadan isteyen istediği bir firmaya istediği yorumu yazıyor. Yorumu yazan kişinin oraya gittiğine dair bir evrak bulunuyor mu? Alışveriş dokümanı, fişi yahut faturası var mı? Yok. Bununla ilgili kanun çıktı. Artık fiziki delil olmadan yayınlanamayacak” dedi.

Kaynak: Dunya.com