Kestane ve balı yok olma tehlikesi altında

Mehmet Hanifi GÜLEL

Türkiye’nin birçok bölgesinde tesirli olan kestane ağaçlarında kısım kanserinin yanı sıra ‘Gal Arısı’ zararlısının da eklenmesiyle kestane balı ve kestane üretimini yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bıraktı. Kestane ağaçlarında kısım kanseri ve Gal Arısı’nın tesirli olduğu Kastamonu’da kestane balı üretimi üç yılda 400 tondan 150 tona geriledi.

Kestane balının fiyatı da geçen yıl 500 lira düzeyinden satılırken bu yıl 1000 ile bin 300 lira ortasında değişiyor. Türkiye’nin kestane balı ve kestane üretiminde öne çıkan Kastamonu, Aydın, Bursa ve Yalova’da tesirli olan kanser ve Gal Arısı hem balda hem de kestane rekoltesini her geçen yıl aşağı çekiyor. Orman Genel Müdürlüğü kelam konusu hastalıklarla çaba ettiğini belirten dal temsilcileri, ağır olarak çaba edilen bölgelerde kısmen başarılı olduğunu ancak kâfi olmadığını söz ediliyor.

Mücadele edilen bölgelerde hastalık azaldı

Kestane ağaçlarında mavi mürekkep ve kısım kanseri diye iki hastalığın ağaçları kuruttuğunu aktaran Türkiye Bal Üreticileri Birliği Lider Yardımcısı Yalçın Sezer, şu an gündemlerinde Gal Arısı’nın olduğunu vurguladı. Hastalıkların yaklaşık 30 yıldan beri kestane ağaçlarında olduğunu ve Orman İşletme Müdürlüklerinin bununla ilgili gençleştirme çalışmaları yaptığını kaydeden Sezer, ‘’Bu hastalıklarla çaba edilen bölgelerde muvaffakiyet elde edildi.

Özellikle Kastamonu ve Sinop bölgesinde gayret edilen bölgelerde hastalıklar azaldı. Fakat ormanlar derin olduğu için kesim yapmak ve yenisini yetiştirmek bunlar meşakkatli işler. Kastamonu kestane ağacının en fazla olduğu bölge olarak yer alıyor. Avrupa’daki ormanların yüzde 80’i yapay orman. Bizim Kastamonu, Bartın ve Zonguldak bölgesindeki kestane ormanlarının yüzde 80 doğal. Yapay orman olarak Manisa, Aydın ve Bursa’yı görüyoruz, bunlar kestane şekeri ile ilgili ıslah ettikleri kestane ağaçları’’ dedi.

Bal üretilmeyecek diye tasa ediliyor

Kestane ağaçların olduğu yerlerde ticari üretimden daha çok aile tipi işletmelerin bal üretiminde yer aldığını söz eden Sezer, aile işletmelerinde 10 ile 20 adet arı kovanlarıyla üretim yapıldığını söyledi. Üretilen balın da kayıt altına alınmadığına dikkat çeken Sezer, bu yüzden ne kadarlık bal üretimi yapıldığı bilinmiyor ve lakin kovan bazında bu bilgi verilebileceğini tabir etti.

Kendisinin de birebir vakitte kestane balı üreticisi olduğunu aktaran Sezer, ‘’Gal Arısı ve kısım kanseri nedeniyle Kastamonu Cide’de neredeyse kestane ağacı kalmadı ve yeniden Sinop Türkeli’de önemli bir kayıp var. Bununla ilgili Tarım ve Orman Bakanlığı kelam konusu sinekleri yiyen öbür bir sineği üretip, gayret diyor. Ağır olarak salınan bölgelerde başarılı olunuyor lakin kâfi değil. Bu yıl üreticiler 1-2 kilo bal ürettiler, hatta kimi üreticilerin arılar açlıktan ölüyor’’ diye konuştu.

Rekolte üç yılda 400 tondan 150 tona düştü

Kestane balı üretiminin bu yıl az olduğunu ve birtakım yerlerde hiç olmadığını aktaran Kastamonu İli Arı Yetiştiricileri Birliği Lideri Cem Başar, üç yıl evvel 400 ton olan bal rekoltesi 100- 150 tona gerilediğini bildirdi. Başar, bugün kestane balının kilosu 1000 lira ile 1.300 lira civarında yer aldığın bildirdi. Gal Arısı’nın ortaya çıktığı bölgelerde 7-8 yıl içinde külliyen ele geçirdiğini ve kestane balı üretiminin olmadığını anlatan Başar, ‘’Türkiye’de Gal Arısı’nın tespiti birinci sefer 2014 yılında yapıldı. Şu anda orman müdürlükleri bununla ilgili bir uğraş başlattı. Şayet ağaçlar bu süratli kurusa kestane balı hayal olur’’ dedi.

Kaynak: Dunya.com